Elektrolity są ważne dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu konia, a zwłaszcza układu nerwowego i mięśniowego. Najważniejsze elektrolity to sód, wapń i magnez. Jakie funkcje pełnią elektrolity? Kiedy pojawia się niedobór elektrolitów? Jak uniknąć ich utraty? Jakie są przyczyny i objawy niedoboru elektrolitów? W jaki sposób uzupełnić ich ilość?
Elektrolity to substancje rozpuszczające się w płynach ustrojowych. To dodatnie jony, czyli kationy (sód, potas, wapń, magnez) i ujemne aniony (jon chlorkowy). To dzięki nim możliwe jest utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. Elektrolity są bardzo ważne dla układu nerwowego – ze względu na elektryczne właściwości potrafią przewodzić impulsy nerwowe, niezbędne dla funkcjonowania mózgu. Elektrolity są istotne również dla mięśni, w tym największego z nich, czyli serca. Wpływają na skurcze i rozkurcze mięśni, co w przypadku serca wiąże się z pompowaniem krwi i dostarczaniem tlenu do wszystkich komórek organizmu. U koni mają również duży wpływ na procesy trawienne. Wraz z potem koń traci elektrolity, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu konia.
Odpowiednie stężenie elektrolitów jest kluczowe dla całej gospodarki wodnej organizmu. Te substancje rozprowadzają wodę i umożliwiają jej wchłanianie. Najważniejszą rolą elektrolitów jest usprawnienie przepływu wody między każdą komórką. Decydują też o ilości płynów znajdujących się w różnych częściach ciała. Woda stanowi przeciętnie około 60% masy ciała dorosłego, nieotyłego konia. Pozostałe 40% to sucha masa tkanek. Zawartość wody zależy od wieku, płci oraz procentowej zawartości tłuszczu.
Równowagą wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową rządzą dwa prawa fizykochemiczne:
– prawo elektroobojętności – mówi, że płyny ustrojowe, niezależnie od tego, w jakich przestrzeniach wodnych się znajdują, są elektrycznie obojętne. W danym płynie ustrojowym suma stężeń anionów (ładunków ujemnych) musi być równa sumie stężeń kationów (ładunków dodatnich).
– prawo izomolalności płynów ustrojowych – mówi, że ciśnienie osmotyczne płynów ustrojowych wszystkich przestrzeni wodnych jest jednakowe.
oraz jedno prawo fizjologiczne:
– prawo izojonii – które mówi o dążności ustroju do utrzymania stałego stężenia jonów, w tym również jonów wodorowych.
U koni łatwo doprowadzić do niedoboru elektrolitów, szczególnie sodu, ponieważ dieta koni jest w uboga w sód (siano, trawa). Sód w dużej mierze odpowiada za uczucie pragnienia u koni, wraz z jego niedoborem, nasz koń będzie pobierał znacznie mniej wody. Ryzyko to wzrasta przy wysokich temperaturach oraz intensywnych treningach. Niedobór elektrolitów u koni prowadzi do odwodnienia i zaburzenia funkcjonowania organizmu konia, do złego samopoczucia i utraty koncentracji. Jeżeli sytuacja się przedłuża, a stan niedoboru jest przewlekły, grozi to ciężkimi zmianami wielonarządowymi. Skutkiem niedoboru elektrolitów mogą być zaburzenia rytmu serca, bóle mięśni, a także nieprawidłowe ciśnienie tętnicze krwi konia. Dlatego należy zwrócić na to szczególną uwagę podczas sezonu letniego i startowego. Codzienne podawanie elektrolitów dostarczy do organizmu konia minerały, które zostały utracone z potem i zachęci go do pobierania większej ilości wody (wyrównanie poziomu sodu).
Głównym objawem niedoboru elektrolitów u koni jest przede wszystkim słaba kondycja podczas treningów i zawodów. Koń znacznie wolniej regeneruje się po treningu, jest zmęczony oraz ma sztywne, spięte mięśnie przez co jest bardziej narażony na kontuzje.
Dobre elektrolity dla konia, to produkty, które na początku składu mają wapń, magnez, potas i sód – są to składniki wartościowe, które mają realny, dobroczynny wpływ na organizm konia. Wybierając elektrolity dla konia, należy zwrócić uwagę na ich wchłanialność. Preparaty dla koni, które są łatwo przyswajalne, zawierają chlorki i octany. Należy unikać preparatów mających w składzie wodofosforanem wapnia – jest on słabo przyswajany przez konie. Elektrolity dla konia mogą zawierać również inne składniki takie jak węgiel –zastosowanie jest wskazane, jeżeli koń cierpi na biegunkę, syrop kukurydziany czy cukier – te składniki mają jedynie za zadanie zwiększenie masy produktu i jego smakowitości, natomiast nie mają działania, którego oczekujemy po elektrolitach.
Czy można przedawkować elektrolity dla konia?
Nadmiar elektrolitów u koni zdarza się bardzo rzadko, jeśli właściciel konia przestrzega zaleceń producenta elektrolitów dla koni. Nadmiar elektrolitów może być szkodliwy dla koni wrzodowych, ponieważ prowadzi do zwiększonego pobierania wody przez konia, co może podrażnić istniejące już wrzody oraz doprowadzić do rozregulowania jelit (luźne stolce). Ważne jest jednak to, że zdarza się to bardzo rzadko, znacznie częściej konie cierpią na niedobór elektrolitów niż na ich nadmiar.
Najprostszym sposobem na dbanie, aby nasz koń miał odpowiedni poziom wapnia, magnezu, potasu i sodu, będzie podanie gotowych i zbilansowanych elektrolitów dla koni, które można znaleźć w każdym sklepie jeździeckim. Do wyboru mamy elektrolity w proszku, w płynie lub w granulacie zależnie od upodobań naszego konia. Nie różnią się one pod względem działania, bardziej zaspokajają upodobania konia i właściciela.
Przy podawaniu elektrolitów zawsze pamiętaj:
– przestrzegaj zaleceń producenta, elektrolity powinny być podawane w ilości odpowiadającej intensywności pracy jaką wykonuje koń
– podawaj elektrolity wcześniej niż jeden dzień przed zawodami
– po zawodach podawaj elektrolity przynajmniej przez 2-3 dni
– przy ciężkiej pracy podawaj elektrolity przed i po wysiłku
– zawsze zapewnij koniowi dostęp do świeżej, czystej wody – Podanie elektrolitów dla koni przy niewystarczającym nawodnieniu, może potęgować efekt odwodnienia, zamiast mu przeciwdziałać!