Terminem „mechanizm kopyta” określa się sekwencję następujących po sobie ruchów, które służą zaabsorbowaniu i zamortyzowaniu uderzenia kopyta o ziemię, równomiernemu rozłożeniu ciężaru i działających na kopyto sił oraz wspomożeniu serca w krążeniu krwi w kończynie. Efektywność działania tego mechanizmu musi zapewnić koniowi, jak największą sprawność, jednocześnie zużywając minimum energii.
Kopyto nie jest strukturą sztywną, jest sprężyste i elastyczne. Dzieje się tak dzięki obecności w kopycie takich struktur jak strzałki rogowej i gąbczastej oraz chrząstkom kopytowym. Uderzając o podłoże, kopyto zmienia swój kształt, dopasowując się do obciążeń. Tylko zdrowe i poprawnie wykształcone struktury, są w stanie przyjąć obciążenia związane z uderzeniem kopyta o grunt. Jeśli są one niedorozwinięte lub chore, koń będzie się bronił przed ich obciążaniem, stawiając kopyto od palca, nie od piętki, co uniemożliwia poprawną amortyzację i pompowanie krwi. Żeby kopyto mogło poprawnie lądować (od piętki), oprócz prawidłowo funkcjonujących struktur w tylnej części (strzałka, strzałka gąbczasta, chrząstki kopytowe), musi mieć odpowiedni balans. Koń, któremu dostarczymy i umożliwimy odpowiednią ilość ruchu, dopasuje balans swoich kopyt do całej reszty kończyny, co może skutkować kopytami krzywymi, różnej wielkości.
W największym uproszczeniu działanie kopyta polega na ciągłym, powtarzalnym rozszerzeniu i zwężaniu puszki kopytowej. Mechanizm ten służy amortyzacji uderzenia, ale nie jest to jedyny sposób natury na rozłożenie działających sił. Znacznie ciekawszym tematem jest pełnienie roli amortyzatora hydraulicznego przez krew uwięzioną w tworzywie kopytowym. Kopyto unaczyniają dwie tętnice palcowe, rozmieszczone symetrycznie po bokach ścięgien obu zginaczy palcowych. Na wysokości kości koronowej dzielą się one tworząc sieć naczyniową. Przebiega ona w tworzywie kopyta, oplatając kość kopytową i wnika do niej, by móc ją odżywić. Krew z kopyta zbierają żyły, rozmieszczone równomiernie ze wszystkich stron. Ta skomplikowana sieć żylna pełni ważną rolę w amortyzacji i mechanizmie pompowania krwi przez kopyto. Jako ciekawostka – przez prawidłowo funkcjonujące kopyta przepływa 1 litr krwi na każde 20 kroków. To zaś jak funkcjonuje kopyto i jak przepływa krew w kopycie warunkuje jego przyrosty. Przyjmuje się, że róg przyrasta ok. 1 cm na miesiąc. Produkcja wytrzymałego rogu jest bardzo budulcochłonna. A składników do jego budowy dostarcza właśnie krew.
Główne funkcje krążenia krwi w kopycie to:
- zaopatrzenie tworzywa w składniki potrzebne do wymagającej produkcji rogu kopytowego
- tworzenie amortyzatora hydraulicznego
- wspomaganie serca w krążeniu krwi w całym organizmie.
Żeby mechanizm tłoczący krew funkcjonował prawidłowo, konieczne jest spełnienie kilku warunków:
- puszka kopytowa musi mieć możliwość swobodnego odkształcania się,
- zdrowa strzałka musi wchodzić w aktywny kontakt z podłożem (lądowanie od piętki)
- koń musi się ruszać.
Przy niepoprawnie funkcjonującym mechanizmie pompowania krwi, dolna część kończyny konia jest ciągle niedokrwiona – co za tym idzie mamy:
– gorszej jakości kopyta i niewielkie przyrosty rogu (komórki tworzywa kopyta są niedożywione)
– gorszą amortyzacją i coś w rodzaju „znieczulenia” kopyta co można by porównać do uczucia zdrętwiałej nodze
– jedną z głównych przyczyn powstawania obrzęków na nogach koni, a także opoi – osocze krwi, która zalega w żyłach dolnej części kończyny przesącza się do okolicznych tkanek.
Dlatego tak ważna na jest prawidłowa pielęgnacja kopyt konia, powierzenie strugania, czy kucia sprawdzonemu kowalowi z doświadczeniem i wiedzą o mechanizmach działania kopyt. A także zapewnienie koniowi możliwości ruchu, zarówno swobodnego jak i pod siodłem.
https://www.twojkon.pl/kategoria/dla-konia/kosmetyki-i-preparaty/preparaty-do-kopyt/
https://www.twojkon.pl/kategoria/pasze-i-witaminy/suplementy/